بدینوسیله ثبت اختراع ژل مخاط چسب عصاره مرزه مخصوص موکوزیت در بیماران سرطانی، توسط همکاران دانشکده جناب آقایان دکتر محمد ارشدی و مهندس باقر خلوتی را خدمت ایشان، خانواده محترم ایشان و کلیه همکاران محترم دانشکده تبریک و تهنیت عرض نموده، توفیق روزافزونشان را از درگاه احدیت خواستاریم.
شرح و توصیف اختراع:
عنوان اختراع: ژل مخاط چسب عصاره مرزه مخصوص موکوزیت در بیماران سرطانی
توصیف اختراع:
آسیب دهان در رابطه با درمان های ضد سرطان هنوز هم یک چالش قابل توجه در حوزه انکولوژی است و یکی از عوارضی که اغلب در درمان سرطان نادیده گرفته می شود موکوزیت است، توسعه موکوزیت یک تهدید جدی برای بیماران مبتلا به سرطان می باشد. موکوزیت یکی از عوارض شایع ناشی از درمان سرطان می باشد که اولین نشانه موکوزیت دهانی اریتم مخاطی است که ممکن است با احساس سوزش همراه باشد. موکوزیت معمولا 4-3 روز پس از شروع درمان آغاز می شود و طی 14-7 روز به اوج خود میرسد. شدت ضایعات میتواند از تغییرات خفیف بافت بدون درد، خونریزی زخم تا جلوگیری از مصرف مواد غذایی و حتی نیاز به مصرف مسکن مخدر متغیر باشد. موکوزیت می تواند وضعیت بالینی بیماران را تشدید کند و می تواند باعث محدود کردن درمان ، درد، کم آبی، سوء تغذیه، عفونت و حتی قطع درمان شود موکوزیت به دلیل اختلال در یکپارچگی لایه اپیتلیال می تواند یک عامل خطر مهمی برای عفونت موضعی یا سیستمیک بخصوص در بیماران نوتروپنی یا نقص ایمنی باشد. پیشگیری و درمان موکوزیت بابد یک هدف برای همه ارائه دهندگان مراقبتهای بهداشتی باشد.
گیاهان دارویی میراث منطقه ای با اهمیت جهانی هستند که ثروت عظیمی به جهان ارزانی داشته اند طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی ، حدود چهار میلیارد نفر یعنی 80% مردم جهان بعنوان بخشی از درمان خود از گیاهان دارویی استفاده میکنند. که در چند دهه اخیر استفاده از گیاهان دارویی برای درمان بیماری ها اهمیت خاصی پیدا کرده است و از طرفی اسانس های گیاهی در طیف وسیعی از محصولات دارویی ، غذایی ، بهداشتی و آرایشی مورد استفاده قرار می گیرند.
مرزه با نام علمی satureja hortensis ، گیاهی یک ساله، علفی تا نیمه چوبی، جزء گیاهان عالی گلدار و جزء دو لپه ای ها می باشد، که اغلب در مناطق مدیترانه ای پراکندگی دارد. ترکیبات مرزه شامل اجسامی از جمله کارواکرول، تیمول، بتا پی نن، پاراسیمن، لموتن، کامفین، مواد معدنی و ویتامین ها است. کارواکرول دارای اثرات ضد میکروبی، ضد دردی، ضد التهابی و آنتی اکسیدانی می باشد. در طب سنتی این گیاه دارای مصارف درمانی از جمله ضد اسپاسم؛ ضد اسهال ، تحریک تولیدمثل و اختلالات گوارش می باشد.همچنین خواص ضد باکتریایی، ضد التهابی، ضد قارچی و آنتی اکسیدانی نیز برای مرزه ذکر شده است.خواص ضد باکتریایی و ضد میکروبی مرزه به واسطه حضور مواد فنلیک آن مثل تیمول و کارواکرول است که این مواد از اجزای اصلی عصاره این گیاه می باشد. با توجه به طیف گسترده فعالیت ضد میکروبی مرزه می توان در مدیریت عوامل بیماری زا از آن استفاده کرد.
انتشار جغرافیایی این جنس در ایران حوال آذربایجان ، کرمانشاه، خراسان، ارسباران و گیلان می باشد. بنابراین ژل مخاط چسب حاوی عصاره مرزه با هدف کمک به درمان و پیشگیری موکوزیت ناشی از درمانهای سرطان در بیماران سرطانی تحت شیمی درمانی و پرتودرمانی تهیه شده است.
امروزه تعداد زیادی از داروهای ضدقارچی و ضد باکتریایی موثر برای درمان بیماری ها به کار گرفته می شوند اما باتوجه به تنوع ژنتیکی ایجاد شده در عوامل بیماری زای میکروبی و پیدایش سویه های مقاوم و همچنین عوارض جانبی ناشی از درمان این داروها، جایگزین کردن آنها توسط داروهای ضد میکروبی با منشاء گیاهی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و سبب تحقیقات در زمینه یافتن داروهای گیاهی بدون عوارض جانبی شده است. بنابراین با توجه به تنوع آب و هوایی و تنوع گیاهی در ایران، شناسایی موارد موثر گیاهان بومی کشور و استخراج آنها به منظور تولید انبوه در سطح صنعتی آنها اهمیت زیادی پیدا کرده است. این کار در مورد گیاهانی از جمله مرزه که بومی ایران است کمتر مورد بررسی قرار گرفته است و از اهمیت ویژه ای برخوردار است .
در تهیه ژل مخاط چسب عصاره مرزه از گیاه مرزه زراعی استفاده شده که از این ژل می توان بعنوان درمان یا پیشگیری از موکوزیت در بخشهای انکولوژی استفاده نمود. این ژل مخاط چسب حاوی عصاره مرزه فقط مخصوص بیماران سرطانی و تحت درمان با شیمی درمانی و پرتودرمانی نیست بلکه افراد سالم که دچار موکوزیت یا زخم دهانی یا آفت دهانی شده اند نیز می توانند از این ژل حاوی مرزه استفاده نمایند.
زمینه فنی:
علوم پزشکی- علوم داروسازی- دندانپزشکی
مخترعین:
1-طاهره الوندنژاد، کارشناس ارشد پرستاری کودکان
2- دکتر محمد ارشدی، استادیار گروه کودکان دانشکده پرستاری و مامایی تبریز
3- دکتر امیرعطااله هیرادفر، استادیار و فوق تخصص خون انکولوژی کودکان
4- دکتر یوسف جوادزاده، استاد گروه فارماسیوتیکس دانشکده داروسازی تبریز
5- دکتر اصغر محمدپوراصل، استادیار آمار و اپیدمیولوژی
6- باقر خلوتی، دانشجوی دکتری بیوانفورماتیک دانشگاه تهران